Stel je voor

 

Stel je het volgende voor: je bent opperbevelhebber van de Sri Lankese strijdkrachten. Het offensief om het door de LTTE (Liberation Tigers of Tamil Eelam, oftewel de Tamil Tijgers) gedomineerde noorden van het land, dat een jaar geleden na een wapenstilstand van bijna 8 jaar begonnen is, is zeer succesvol: de A9, de belangrijkste verkeersader van zuid naar noord, is in bezit genomen, bevoorradingen en wapentransporten voor de LTTE zijn drastisch gereduceerd, de stad Kilinochchi, waar het hoofdkantoor van de LTTE was, is na hevig verzet uiteindelijk veroverd, 95% van het gebied is inmiddels in jouw bezit en de LTTE is teruggedreven tot een landstrook van nog geen 30 km aan de noord-oost kust van Sri Lanka. De aartsvijand, die de afgelopen decennia zoveel terreur heeft veroorzaakt,  kan letterlijk geen meer kant op; ze zitten als ratten in de val, omringd door een overmacht aan jouw manschappen en met de rug tegen de Indische Oceaan waar de marine driftig en continue patrouilleert.

Door de progressieve invasie van het leger vanuit drie verschillende kanten, is ook de burgerbevolking gevlucht en zijn hebben, bewust of onbewust, dezelfde route gekozen als de LTTE. En dus is de situatie nu als volgt: de haast volledige Tamil burgerbevolking van het noorden van Sri Lanka bevindt zich in dezelfde hermetisch afgesloten zone als het resterende verzet van de LTTE. Er wordt jou verteld dat het aantal burgers in het gebied wordt geschat op 250.000.

Ieder avondnieuws opent met een uitgebreid item over de aaneenschakelingen aan militaire successen die onder jouw bewindvoering zijn geboekt. De Singalese meerderheid van het land draagt je op handen: je staat op het punt om de burgeroorlog, die het land al 30 jaar in een wurggreep houdt,  te beëindigen. Het is geen kwestie meer óf de LTTE verslagen wordt, maar wanneer. Als je vooruit naar de frontlinie kijkt, kun je de overwinning ruiken, de meent is in zicht en met een dergelijk arsenaal aan manschappen, helikopters, vliegtuigen en marineschepen moet de klus binnen een maand geklaard kunnen zijn. En toch zitten die 250.000 burgers je niet helemaal lekker. De wereld kijkt mee, het Internationale Rode Kruis zit als een luis in je pels, maar dan gaat je telefoon. Het is de Minister President. Of je al weet wanneer hij officieel de overwinning op de LTTE op televisie kan aankondigen? De natie wacht ongeduldig.

Eigenlijk resten er drie opties en je gaat ze alle drie nog eens na. Je kunt Meneer Prabhakaran, de bevelhebber van de LTTE, opbellen en een vredesakkoord sluiten, maar eigenlijk laat je deze optie direct varen. In 2002 werd er een wapenstilstand besloten die beide kanten daarna gebruikten voor recuperatie en versterking voor een nieuwe strijd. Uitgesloten dus. De tweede optie is dat je een humanitaire corridor maakt die de burgerbevolking de gelegenheid geeft om het gebied te verlaten voordat je de vuurstorm laat losbarsten. In ieder geval zal dat het Internationale Rode Kruis, de VN en die andere irritante NGO’s die zo lopen te mekkeren over de mensenrechten even de mond snoeren. Maar pogingen om dit te organiseren mislukken hopeloos: burgers die proberen te vluchten worden door de LTTE zonder pardon in de rug geschoten en gecreëerde veiligheidszones worden door de vijand onder vuur genomen en gebombardeerd. En dus rest de laatste optie: de ogen sluiten voor de burgers en snel door de zure appel heen bijten. Het is niet anders en je zegt tegen jezelf en de anderen dat ze gewoon pech hebben gehad. Deze kans mag je niet meer laten gaan! 

Voordat je het slotoffensief begint, dwing je alle VN instanties, het Rode Kruis en andere hulpverleners om het gebied te verlaten zodat je ongestoord je gang kan gaan. Aan pottenkijkers geen behoefte, en terwijl de voltallige humanitaire gemeente gedwongen is zich te terug te trekken in Vavuniya en daar angstvallig afwacht, trek jij met al je manschappen en luchtmacht het gebied in, op weg naar de overwinning die zo grootst gevierd zal worden en jou onsterfelijk zal maken.

  Inmiddels is meer dan een jaar verstreken. Er is inderdaad vrede, er wordt niet meer gevochten, maar de militaire aanwezigheid wordt altijd gevoeld en is een constante herinnering aan het bloederige verleden van deze regio. Ook de aanblik van de patiënten, mannelijk en vrouwelijk, veelal niet ouder dan 35 jaar, doet de oorlog nog lang niet vergeten. Vorige maand zag ik de opname van de jongste patiënt tot nu toe in het revalidatieproject. Net 11 jaar oud, vanaf de tepels verlamd, de kogel nog in de linker long naast het hart, een vergroeiing van de rug door een heup die uit de kom is  door de hevige, oncontroleerbare spierspasmen in de benen en een fistel van zijn plasbuis, veroorzaakt door de te grote katheter die al 4 maanden niet verwisseld was.

Na een timide begin, lijkt hij zich steeds beter thuis te voelen. De nieuwe, gele rolstoel misschien wel de meest geliefde verandering voor hem, de riem om zijn borst houdt hem in een betere houding. Ook de fistel is inmiddels gesloten, de katheter verwisseld voor een schone en kindvriendelijkere en het onvrijwillige urineverlies is met medicijnen verholpen. Als hij volleybal speelt met de grote mannen, en hij enthousiast aanmoedigingen uitroept, valt zijn spel direct op. Achteloos retourneert hij iedere naar hem geworpen bal. Het is zonde dat iemand met zoveel balgevoel nooit meer zal lopen. Door één kogel, afgeschoten door één van jouw mannen.